Wydawca treści
Polskie lasy
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Zajmują one 29,2 proc. terytorium kraju, rosną na obszarze 9,1 mln ha. Zdecydowana większość to lasy państwowe, z czego prawie 7,6 mln ha zarządzane jest przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.
W Polsce lasów wciąż przybywa. Lesistość kraju zwiększyła się z 21 proc. w roku 1945 do 29,2 proc. obecnie. Od roku 1995 do 2011 powierzchnia lasów zwiększyła się o 388 tys. ha. Podstawą prac zalesieniowych jest „Krajowy program zwiększania lesistości", zakładający wzrost lesistości do 30 proc. w 2020 r. i do 33 proc. w 2050 r. Lasy Polski są bogate w rośliny, zwierzęta i grzyby. Żyje w nich 65 proc. ogółu gatunków zwierząt.
Lasy rosną w naszym kraju na glebach najsłabszych, głównie z powodu rozwoju rolnictwa w poprzednich wiekach. Wpływa to na rozmieszczenie typów siedliskowych lasu w Polsce. Ponad 55 proc. powierzchni lasów zajmują bory. Na pozostałych obszarach występują siedliska lasowe, głównie mieszane. Ich niewielką część stanowią olsy i łęgi – niewiele ponad 3 proc.
W latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc.
Na terenach nizinnych i wyżynnych najczęściej występuje sosna. Rośnie ona na 64,3 proc. powierzchni leśnej w PGL LP oraz na 57,7 proc. lasów prywatnych i gminnych. W górach przeważa świerk (zachód) oraz świerk z bukiem (wschód). Dominacja sosny wynika ze sposobu prowadzenia gospodarki leśnej w przeszłości. Kiedyś monokultury (uprawy jednego gatunku) były odpowiedzią na duże zapotrzebowanie przemysłu na drewno. Takie lasy okazały się jednak mało odporne na czynniki klimatyczne. Łatwo padały również ofiarą ekspansji szkodników.
W polskich lasach systematycznie zwiększa się udział innych gatunków, głównie liściastych. Leśnicy odeszli od monokultur – dostosowują skład gatunkowy drzewostanu do naturalnego dla danego terenu. Dzięki temu w latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc. Coraz częściej występują dęby, jesiony, klony, jawory, wiązy, a także brzozy, buki, olchy, topole, graby, osiki, lipy i wierzby.
W naszych lasach najczęściej występują drzewostany w wieku od 40 do 80 lat. Przeciętny wiek lasu wynosi 60 lat. Coraz więcej jest drzew dużych, liczących ponad 80 lat. Od końca II wojny światowej ich powierzchnia wzrosła z 0,9 mln ha do prawie 1,85 mln ha.
Raporty o stanie lasów w Polsce
Najnowsze aktualności
Polecane artykuły
UŻYTKOWANIE LASU
UŻYTKOWANIE LASU
Fot. Wojciech Piasecki
Fot. Wojciech Piasecki
Gospodarka leśna, w myśl ustawy o lasach to działalność leśna w zakresie urządzania, ochrony i zagospodarowania lasu. Ma na celu utrzymanie i powiększanie zasobów upraw leśnych, gospodarowanie zwierzyną, pozyskiwanie drewna, żywicy, choinek, karpiny, igliwia, zwierzyny oraz płodów runa leśnego, ale z zachowaniem tempa i sposobów zapewniających trwałe zachowanie bogactwa biologicznego lasów, ich wysokiej produkcyjności, potencjału regeneracyjnego, tak, by zapewnić zdolność do wypełniania teraz i w przyszłości wszystkich funkcji lasów: ochronnych, gospodarczych i społecznych. Trwałość lasom może więc zapewnić tylko racjonalne użytkowanie wszystkich jego zasobów.
Drewno, jako główny użytek polskich lasów jest więc zawsze pozyskiwane w granicach nie tylko nieprzekraczających możliwości produkcyjnych lasu, ale również systematycznie zwiększających zapas drewna pozostającego w lasach, czyli tzw. zapas na pniu.
Drewno pozyskuje się w ramach:
- cięć rębnych– usuwania z lasu drzewostanów „dojrzałych"; ich podstawowym celem jest przebudowa i odtworzenie drzewostanów, według przyjętych w planie urządzania rodzajów rębni i sposobów użytkowania lasu, które mają zapewnić najkorzystniejsze warunki rozwoju młodego pokolenia. Zaprojektowane sposoby zagospodarowania lasu pozwalają na zachowanie trwałości lasów przy jednoczesnym ich użytkowaniu.
- cięć pielęgnacyjnych (czyszczeń i trzebieży)– usuwania z lasu części drzew uznanych za niepożądane i szkodliwe dla pozostałych drzew i wartościowych elementów drzewostanu;
- cięć niezaplanowanych (przygodnych), które są konsekwencją wystąpienia klęsk żywiołowych w lasach
Rozmiar pozyskania drewna określony jest w planie urządzenia lasu, który sporządzany jest dla każdego nadleśnictwa na 10 lat. O wielkości pozyskania drewna w danym nadleśnictwie decyduje tzw. etat cięć określony w planie urządzenia lasu.Jest to ilość drewna możliwa do wycięcia w określonych drzewostanach na określonej powierzchni w okresie 10 lat, które obejmuje plan. Dzięki temu, że etat jest niższy niż przyrost drewna w tym samym okresie, następuje stały wzrost zapasu „drewna na pniu". Ocenia się, że zasobność polskich lasów wynosi obecnie ponad 2,4 mld m sześć drewna.