OCHRONA LASU

W lasach Nadleśnictwa Jeleśnia w obecnym i ubiegłym okresie gospodarczym notowano rozszerzające się zjawisko zamierania drzew i całych drzewostanów. Proces ten dotyczy monokultur świerkowych, przed laty sztucznie nasadzonych na nieodpowiednich siedliskach. W celu ograniczenia tego zjawiska spotęgowane są intensywne działania służby leśnej w  ramach realizacji założeń „Strategii ograniczania liczebności szkodników wtórnych świerka na obszarze Nadleśnictwa Jeleśnia", mające na celu utrzymanie właściwego stanu sanitarnego lasu.

            Do głównych czynników mających wpływ na osłabienie i zamieranie drzewostanów świerkowych w Nadleśnictwie Jeleśnia, podobnie jak w całym Beskidzie Żywieckim i Małym, należy zaliczyć:

   I. CHOROBY GRZYBOWE – głównie opieńkową zgniliznę korzeni, powodowaną przez grzyby z rodzaju   Armillaria.

      Do rozprzestrzeniania się choroby dochodzi poprzez: 

• kontakt rosnących w glebie ryzomorf z korzeniami roślin – gospodarzy;

• kontakt bezpośredni, miedzy martwym, zakażonym i żywym korzeniem lub między    korzeniem zakażonym (jeszcze żywym) i zdrowym;
• zarodniki podstawkowe, wytwarzane w dużych ilościach poprzez owocniki opieniek.    (IOL 6.1.8.3.)

II.  SZKODNIKI OWADZIE

 1.  pierwotne, wśród których największe zagrożenie stanowią zasnuje (wysokogórska    (Cephalcia falleni Dalm.) i świerkowa (Cephalcia abietis L.).

2.  wtórne, wśród których najgroźniejsze to  kornik drukarz (Ips typographus L.) oraz     towarzyszące mu rytownik pospolity (Pityogenes chalcographus L.), kornik drukarczyk (Ips amitinus Eichh.), czterooczak świerkowiec (Polygraphus   poligraphus L.) i drwalnik paskowany (Xyloterus lineatus Oliv.).

Metodami ograniczania liczebności korników w świerczynach Nadleśnictwa Jeleśnia są:

• wyznaczanie (wyszukiwanie) i terminowe usuwanie poza strefę   zagrożenia drzew     zasiedlonych lub ich korowanie;
• wykładanie drzew pułapkowych do zasiedlenia i ich korowanie;
• wykładanie pułapek feromonowych i mygieł chwytnych z doczepionymi feromonami.
• utylizacja (palenie) zasiedlonych gałęzi i pozostałości pozrębowych.

III.        CZYNNIKI ABIOTYCZNE wysokie temperatury w okresie wiosennym i letnim oraz deficyt opadów atmosferycznych (świerk jest gatunkiem borealnym, wymagającym chłodnego klimatu i sporych opadów, posiadającym płaski system korzeniowy), osłabiające sztuczne świerczyny, uaktywniając opieńkę i wtórne szkodniki owadzie;

•  wiatr, powodujący mechaniczne uszkodzenia drzew w postaci wiatrołomów, wywrotów, wiatrowałów, a także naderwanie systemów korzeniowych, pozbawienie części igieł, zranienia wywołanego przez łamiące i walące się drzewa, co w konsekwencji prowadzi do osłabienia drzew  i zwiększonej podatności na atak grzybów i owadów.
• śnieg, wywołujący szkody głównie od tzw. okiści, będącej przyczyna powstania  śniegołomów i śniegowałów.

IV.      CZYNNIKI ANTROPOGENICZNE powstające w wyniku działalności człowieka, w tym            głównie zanieczyszczenia przemysłowe – lasy Nadleśnictwa zaliczono do I strefy uszkodzeń przemysłowych,

Realizując założenia „Strategii ograniczania liczebności szkodników wtórnych świerka na obszarze Nadleśnictwa Jeleśnia", prowadzona jest intensywna przebudowa sztucznych monokultur świerkowych, polegająca na preferowaniu odnowienia naturalnego i wprowadzaniu gatunków zgodnych z siedliskiem leśnym. Wiąże się to ze zwiększającą się powierzchnią upraw i młodników i wymusza to konieczność wzmożonej ochrony przed szkodami od zwierzyny płowej.

Podstawową formą zapobiegania szkodom jest właściwe prowadzenie gospodarki łowieckiej – utrzymanie liczebności zwierzyny płowej dostosowanej do zmieniających się możliwości wyżywienia siedlisk leśnych oraz właściwej struktury płciowej i wiekowej populacji (IOL 6.3)

Metody ochrony upraw i drzewostanów przez szkodami  od zwierzyny (zgryzanie, osmykiwanie, spałowanie i in.) stosowane w Nadleśnictwie Jeleśnia

- grodzenie upraw siatką;

- zabezpieczanie sadzonek repelentami;

- opalikowanie sadzonek (dotyczy głównie modrzewia);

- stosowanie osłon na sadzonki lub owijanie pędu  głównego,

- wykładanie drzew ogryzowych w okresie zimowego i wiosennego spałowania.

Założenia „Strategii ograniczania liczebności szkodników wtórnych świerka na obszarze Nadleśnictwa Jeleśnia" zawierają również zadania związane z ochroną różnorodności biologicznej (pozostawianie drzew biocenotycznych, posuszu tzw. ekologicznego  i in.) jako jednego z zadań współczesnego leśnictwa wielofunkcyjnego.

Na obszarze Nadleśnictwa realizowany jest kompleks działań profilaktycznych w celu kształtowania właściwego stanu zdrowotnego lasu. Są to przede wszystkim działania hodowlane związane ze zwiększaniem naturalnej odporności drzewostanów, ale również ochroną różnorodności biologicznej ( m.in. poprawianie warunków egzystencji w środowisku leśnym np. mrówkom, ptakom, nietoperzom, pozostawianie drzew biocenotycznych, utrzymanie liczebności zwierzyny płowej dostosowanej do zmieniających się możliwości wyżywienia siedlisk leśnych, umożliwiających osiągnięcie zadań hodowli lasu), pozostawianiem biogrup oraz ochroną pożytecznej fauny (m.in. wywieszenie nowych i czyszczenie starych budek lęgowych, dokarmianie ptaków w okresie zimowym, a także pozostawianie drzew dziuplastych).