Asset Publisher
OCHRONA LASU
Uprawa grodzona
Leśnictwo Sopotnia Potok - wiatrołomy
OCHRONA LASU
W lasach Nadleśnictwa Jeleśnia w obecnym i ubiegłym okresie gospodarczym notowano rozszerzające się zjawisko zamierania drzew i całych drzewostanów. Proces ten dotyczy monokultur świerkowych, przed laty sztucznie nasadzonych na nieodpowiednich siedliskach. W celu ograniczenia tego zjawiska spotęgowane są intensywne działania służby leśnej w ramach realizacji założeń „Strategii ograniczania liczebności szkodników wtórnych świerka na obszarze Nadleśnictwa Jeleśnia", mające na celu utrzymanie właściwego stanu sanitarnego lasu.
Do głównych czynników mających wpływ na osłabienie i zamieranie drzewostanów świerkowych w Nadleśnictwie Jeleśnia, podobnie jak w całym Beskidzie Żywieckim i Małym, należy zaliczyć:
I. CHOROBY GRZYBOWE – głównie opieńkową zgniliznę korzeni, powodowaną przez grzyby z rodzaju Armillaria.
Do rozprzestrzeniania się choroby dochodzi poprzez:
- kontakt rosnących w glebie ryzomorf z korzeniami roślin – gospodarzy;
- kontakt bezpośredni, miedzy martwym, zakażonym i żywym korzeniem lub między korzeniem zakażonym (jeszcze żywym) i zdrowym;
- zarodniki podstawkowe, wytwarzane w dużych ilościach poprzez owocniki opieniek. (IOL 6.1.8.3.)
II. SZKODNIKI OWADZIE
1. pierwotne, wśród których największe zagrożenie stanowią zasnuje (wysokogórska (Cephalcia falleni Dalm.) i świerkowa (Cephalcia abietis L.).
2. wtórne, wśród których najgroźniejsze to kornik drukarz (Ips typographus L.) oraz towarzyszące mu rytownik pospolity (Pityogenes chalcographus L.), kornik drukarczyk (Ips amitinus Eichh.), czterooczak świerkowiec (Polygraphus poligraphus L.) i drwalnik paskowany (Xyloterus lineatus Oliv.).
Metodami ograniczania liczebności korników w świerczynach Nadleśnictwa Jeleśnia są:
- wyznaczanie (wyszukiwanie) i terminowe usuwanie poza strefę zagrożenia drzew zasiedlonych lub ich korowanie;
- wykładanie drzew pułapkowych do zasiedlenia i ich korowanie;
- wykładanie pułapek feromonowych i mygieł chwytnych z doczepionymi feromonami.
- utylizacja (palenie) zasiedlonych gałęzi i pozostałości pozrębowych.
III. CZYNNIKI ABIOTYCZNE wysokie temperatury w okresie wiosennym i letnim oraz deficyt opadów atmosferycznych (świerk jest gatunkiem borealnym, wymagającym chłodnego klimatu i sporych opadów, posiadającym płaski system korzeniowy), osłabiające sztuczne świerczyny, uaktywniając opieńkę i wtórne szkodniki owadzie;
- wiatr, powodujący mechaniczne uszkodzenia drzew w postaci wiatrołomów, wywrotów, wiatrowałów, a także naderwanie systemów korzeniowych, pozbawienie części igieł, zranienia wywołanego przez łamiące i walące się drzewa, co w konsekwencji prowadzi do osłabienia drzew i zwiększonej podatności na atak grzybów i owadów.
- śnieg, wywołujący szkody głównie od tzw. okiści, będącej przyczyna powstania śniegołomów i śniegowałów.
IV. CZYNNIKI ANTROPOGENICZNE powstające w wyniku działalności człowieka, w tym głównie zanieczyszczenia przemysłowe – lasy Nadleśnictwa zaliczono do I strefy uszkodzeń przemysłowych,
Realizując założenia „Strategii ograniczania liczebności szkodników wtórnych świerka na obszarze Nadleśnictwa Jeleśnia", prowadzona jest intensywna przebudowa sztucznych monokultur świerkowych, polegająca na preferowaniu odnowienia naturalnego i wprowadzaniu gatunków zgodnych z siedliskiem leśnym. Wiąże się to ze zwiększającą się powierzchnią upraw i młodników i wymusza to konieczność wzmożonej ochrony przed szkodami od zwierzyny płowej.
Podstawową formą zapobiegania szkodom jest właściwe prowadzenie gospodarki łowieckiej – utrzymanie liczebności zwierzyny płowej dostosowanej do zmieniających się możliwości wyżywienia siedlisk leśnych oraz właściwej struktury płciowej i wiekowej populacji (IOL 6.3)
Metody ochrony upraw i drzewostanów przez szkodami od zwierzyny (zgryzanie, osmykiwanie, spałowanie i in.) stosowane w Nadleśnictwie Jeleśnia
- grodzenie upraw siatką;
- zabezpieczanie sadzonek repelentami;
- opalikowanie sadzonek (dotyczy głównie modrzewia);
- stosowanie osłon na sadzonki lub owijanie pędu głównego,
- wykładanie drzew ogryzowych w okresie zimowego i wiosennego spałowania.
Założenia „Strategii ograniczania liczebności szkodników wtórnych świerka na obszarze Nadleśnictwa Jeleśnia" zawierają również zadania związane z ochroną różnorodności biologicznej (pozostawianie drzew biocenotycznych, posuszu tzw. ekologicznego i in.) jako jednego z zadań współczesnego leśnictwa wielofunkcyjnego.
Na obszarze Nadleśnictwa realizowany jest kompleks działań profilaktycznych w celu kształtowania właściwego stanu zdrowotnego lasu. Są to przede wszystkim działania hodowlane związane ze zwiększaniem naturalnej odporności drzewostanów, ale również ochroną różnorodności biologicznej ( m.in. poprawianie warunków egzystencji w środowisku leśnym np. mrówkom, ptakom, nietoperzom, pozostawianie drzew biocenotycznych, utrzymanie liczebności zwierzyny płowej dostosowanej do zmieniających się możliwości wyżywienia siedlisk leśnych, umożliwiających osiągnięcie zadań hodowli lasu), pozostawianiem biogrup oraz ochroną pożytecznej fauny (m.in. wywieszenie nowych i czyszczenie starych budek lęgowych, dokarmianie ptaków w okresie zimowym, a także pozostawianie drzew dziuplastych).
Asset Publisher
Asset Publisher
REZERWATY PRZYRODY
REZERWATY PRZYRODY
Rezerwat Grapa Fot. K. Morkisz
Rezerwat Madohora Fot. K. Morkisz
Rezerwat "Pilsko"
Utworzony w 1971 roku, posiada status rezerwatu ścisłego, leśnego. Powierzchnia stanowi 105,21 ha (na mocy rozporządzenia Nr 2/05 Wojewody Śląskiego z dnia 05.01.2005r. rezerwat Pięć Kopców uległ likwidacji i został włączony do rezerwatu Pilsko). Rezerwat swym zasięgiem obejmuje szczytowe i podszczytowe partie Pilska (1557 m n.p.m.), położone po północnej stronie. Podstawowym celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentu górnoreglowego boru świerkowego, zarośli kosodrzewiny, licznych płatów zbiorowisk murawowo-krzewinkowych, z rzadkimi gatunkami flory i fauny. Do osobliwości rezerwatu należą: zarośla kosodrzewiny (Pinus mugo), tojad mocny (Aconitum firmum), podrzeń żebrowiec (Blechnum spicant), widłak jałowcowaty (Lycopodium annotinum), widłak wroniec (Huperzia selago), podbiałek alpejski (Homogyne alpina) oraz zachodniokarpacki endemit urdzik karpacki (Soldanella carpatica). W rezerwacie spotyka się ślady bytowania dużych drapieżników: rysia (Lynx lynx), żbika (Felis sylvestris), wilka (Canis lupus) i niedźwiedzia brunatnego (Ursus arctos), można spotkać również kuraki: głuszca (Tetrao urogallus) oraz jarząbka (Tetrases bonasia).
Rezerwat "Pod Rysianką"
Utworzony w 1970 roku, posiada status rezerwatu ścisłego, leśnego. Powierzchnia 27,54 ha obejmuje swoim zasięgiem stoki Rysianki na wysokości 950-1170 m n.p.m., obejmuje źródłową część potoku Sopotnia Wielka. Celem ochrony jest zachowanie dolnoreglowego lasu jodłowo-świerkowo-bukowego, będącego fragmentem pierwotnej Puszczy Karpackiej regla dolnego w Beskidzie Żywieckim. Występuje tutaj wiele gatunków rzadkich takich jak: paprotnica górska (Cystopteris montana), wierzbownica mokrzywcowa (Epilobium alsinifolium), tocja alpejska (Tozzia alpina), złocień okrąglolistny (Leucanthemum waldsteini). Stałymi mieszkańcami rezerwatu są: jeleń europejski (Cervus elaphus), sarna (Capreolus capreolus), dzik (Sus scrofa), Lis (Vulpes vulpes) oraz borsuk (Meles meles). Sporadycznie można spotkać wilka (Canis lupus), rysia (Lynx lynx) i niedźwiedzia (Ursus arctos). Z rzadkich gatunków ptaków stweirdzono głuszca (Tetrao urogallus), kruka (Corvus corax), gila (Pyrrhula pyrrhula) i pliszkę górską (Motacilla cinerea).
Rezerwat "Romanka"
Utworzony w 1963 roku, posiada status rezerwatu leśnego. Obejmuje swoim zasięgiem grzbiet i górne części stoków wierzchowinowej części masywu Romanka o powierzchni 64,45 ha, wysokość (1366 m n.p.m.) teren rezerwatu jest objęty ochroną czynną. Celem ochrony jest zachowanie pierwotnego fragmentu dawnej Puszczy Karpackiej w postaci boru świerkowego regla górnego. W szczytowych partiach rezerwatu wyodrębniono zbiorowisko: górnoreglowy bór świerkowy z trzcinnikiem owłosionym (Calamagrostis villosa). Gatunki występujące na terenie rezerwatu: podrzeń żebrowiec (Blechnum spicant), widłak wroniec (Huperzia selago), widłak jałowcowaty (Lycopodium annotinum), omieg górski (Doronicum austriacum), ciemiężyca zielona (Veratrum lobelianum), wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum) oraz wprowadzona sztucznie kosodrzewina (Pinus mugo), paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare), goryczka trojeściowa (Gentiana asclepiadea) i pierwiosnka wyniosła (Primula elatior). Reprezentantami fauny rezerwatu są między innymi: jeleń europejski (Cervus elaphus), dzik (Sus scrofa), wilk (Canis lupus), ryś (Lynx lynx). Rezerwat jest również miejscem występowania głuszca (Tetrao urogallus) oraz 6 gatunków dzięciołów, w tym wpisanego do Czerwonej Księgi Zwierząt Zagrożonych dzięcioła trójpalczastego (Picoides tridactylus).
Rezerwat "Gawroniec"
Utworzony w 1995 roku, posiada status rezerwatu ścisłego, leśnego. Powierzchnia stanowi 23,69 ha i obejmuje swoim zasięgiem tereny położone na zboczach Gawrońca i częściowo Wolentarskiego Gronia. Za cel ochrony uznaje się zachowanie naturalnych fragmentów buczyny karpackiej ze znacznym udziałem jodły i rzadkich roślin zielnych. W obrębie rezerwatu wyodrębniono dwa zespoły leśne: buczynę karpacką w podzespole typowym i podzespole z miesiącznica trwałą (Lunaria rediviva) oraz olszynę górską. Runo cechuję się występowaniem rzadkich gatunków: parzydła leśnego (Aruncus sylvestris), kopytnika pospolitego (Asarum europeaum), rzeżuchy trójlistkowej (Cardamine trifolia), kokoryczy pustej (Corydalis cava). Rezerwat jest miejscem bytowania licznych ssaków: sarny (Capreolus capreolus), jelenia europejskiego (Cervus elaphus), dzika (Sus scrofa), lisa (Vulpes vulpes), kuny leśnej (Martes martes). Sporadycznie pojawia się też ryś (Lynx lynx).
Rezerwat "Madohora"
Utworzony w 1960 roku, posiada status rezerwatu ścisłego, leśnego. Powierzchnia 71,81 ha obejmuje swoim zasięgiem szczyt oraz górne partie Madohory (Łamanej Skały). Położony jest na wysokości 700-929 m n.p.m. Celem ochrony jest zachowanie naturalnych zespołów leśnych występujących na różnorodnych siedliskach oraz wychodni skalnych na szczycie Madohory. Wyodrębniono na tym terenie dziewieć zbiorowisk, w tym pięć leśnych i cztery ziołoroślowe. Do ciekawostek florystycznych rezerwatu należy między innymi rzeżucha trójlistkowa (Cardamine trifolia), ponieważ występuje ona tutaj na północnym krańcu swego zasięgu europejskiego. Częste są tutaj jelenie (Cervus elaphus), sarny (Capreolus capreolus), dziki (Sus scrofa) oraz kuny leśne (Martes martes) i borsuki (Meles meles). Spośród drobnych ssaków na podkreślenie zasługuje fakt występowania ryjówek objętych ochroną: ryjówki aksamitnej (Sorex araneus), malutkiej (Sorex minutus) i górskiej (Sorex alpinus). Z ptaków warto wymienić głuszca (Tetrao urogallus) oraz słonkę (Scolpax rusticola).
Rezerwat "Szeroka"
Utworzony w 1960 roku, jest rezerwatem o charakterze leśnym, objętym ochroną ścisłą. Powierzchnia 49,51ha, obejmująca górne partie doliny jednego z dopływów potoku Kocierzanka, w centralnej części Beskidu Małego, ochrania fragment karpackiego lasu bukowego regla dolego. W rezerwacie wyodrębniono trzy zbiorowiska nieleśne i dwa leśne. Najczęstszymi gatunkami runa są żywiec gruczołowaty (Dentaria glandulosa), marzanka wonna (Galium odoratum), wilczomlecz migdałolistny (Euphorbia amygdaloides) oraz szczawik zajęczy (Oxalis acetosella). Z dużych ssaków obecne w rezewacie są jeleń europejski (Cervus elaphus) oraz sarna (Capreolus capreolus). W latach obfitego owocowania buków bardzo licznie występują dziki (Sus scrofa). Z ptaków na uwagę zasługują drapieżniki: krogulec (Accipiter nisus), myszołów (Buteo buteo) i pustułka (Falco tinnunculus).
Rezerwat „Grapa"
Rezerwat Grapa jest rezerwatem typowo leśnym, położonym w makroregionie Beskidów Zachodnich, mezoregionie Kotliny Żywieckiej, na wysokości 370 – 430 m n.p.m. Powierzchnia rezerwatu 23,23 ha. To jeden z wielu tego typu obiektów poddanych ochronie w rejonie Beskidu Zachodniego. Utworzony został w celu ochrony lasów liściastych. Na obszarze rezerwatu dominuje grąd subkontynentalny Tilio-carpinetum typicum. Zespół ten swoim zasięgiem obejmuje znaczną część powierzchni rezerwatu. Szczególną wartość w regionalnym systemie ochrony przyrody podkreśla występowanie zespołu łęgu jesionowego z jarzmianką większą. Obecnie z zarządzie Nadleśnictwa Jeleśnia pozostaje jedynie część rezerwatu Grapa o powierzchni 6,12 ha. rezerwat jest objety ochrona ścisłą.
"