Nadleśnictwo Jeleśnia uczestniczyło w projekcie pn.: "Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach górskich"

Nazwa projektu: Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach górskich

Zrealizowany w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 działanie 2.1 Adaptacja do zmian klimatu z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska

Okres realizacji: 2016-2023 r.

Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe przy wsparciu Centrum Koordynacji Projektów Środowiskowych jako jednostki realizującej projekt (JRP)

Cel projektu: wzmocnienie odporności na zagrożenia związane ze zmianami klimatu w górskich ekosystemach leśnych.

Cele uzupełniające:

• odbudowa cennych ekosystemów naturalnych, a tym samym pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej;

• ocena skutków przyrodniczych wykonywanych zadań realizowana poprzez prowadzenie monitoringu porealizacyjnego wybranych zadań adaptacyjnych.

Podjęte działania ukierunkowane były na zapobieganie powstawaniu lub minimalizację negatywnych skutków zjawisk naturalnych takich jak: niszczące działanie wód wezbraniowych, powodzie i podtopienia, susza i pożary.

W projekcie priorytetowo potraktowano budowę i modernizację obiektów małej retencji. Ich najważniejszym zadaniem jest magazynowanie wody – nie tylko w zbiornikach, lecz także na obszarach mokradłowych oraz w ściółce i glebie leśnej. Leśnicy zrealizowali także prace związane z zabezpieczeniem infrastruktury leśnej przed skutkami nadmiernej erozji wodnej.

Działania retencyjne – nawet te polegające na budowie małych zbiorników wodnych oraz innych obiektów służących podpiętrzaniu oraz spowolnieniu szybkiego odpływu wody – mają wpływ nie tylko na lokalne ograniczenie zagrożenia powodziowego, lecz także na minimalizowanie strat powodowanych erozją wodną i suszą. Jest to istotne zwłaszcza w górach, gdzie specyficzne uwarunkowania środowiskowe oraz zmiany klimatyczne sprzyjają gwałtownym opadom deszczu, a w konsekwencji nagłym wezbraniom rzek i strumieni. Coraz częściej stanowią one zagrożenie dla zdrowia oraz życia ludzi i są przyczyną degradacji lokalnych ekosystemów.

Wzorem podobnego projektu z okresu 2007-2013 podjęte działania miały charakter prośrodowiskowy. Oznacza to, że zastosowano rozwiązania w jak największym stopniu dostosowane do istniejących warunków przyrodniczo-krajobrazowych, z użyciem materiałów naturalnych takich jak: kamień, drewno, faszyna czy lokalny grunt.

Nadleśnictwa zaangażowane w realizację projektu zrealizowały inwestycje związane z:

• budową, przebudową lub odbudową zbiorników małej retencji i zbiorników suchych;

• budową, przebudową lub odbudową małych urządzeń piętrzących (zastawki, małe progi, przetamowania) na kanałach i rowach w celu spowolnienia odpływu wód powierzchniowych, przywracania funkcji obszarów mokradłowych i ich ochrony oraz odtwarzanie terenów zalewowych;

• przebudową i rozbiórką obiektów hydrotechnicznych niedostosowanych do wód wezbraniowych (mostów, przepustów, brodów);

• zabudową przeciwerozyjną dróg, szlaków zrywkowych oraz zabezpieczeniem obiektów infrastruktury leśnej przed skutkami nadmiernej erozji wodnej związanej z gwałtownymi opadami i spływami wód (m.in. wodospusty, płotki drewniane, kaszyce, narzut kamienny).

Efekty
Najistotniejszym rezultatem projektu była ilość zretencjonowanej wody oraz liczba wykonanych obiektów retencyjnych i kompleksowych zadań.

Osiągnięte wskaźniki:

• objętość retencjonowanej wody: 615 366,59 tys. m³

• pojemność obiektów małej retencji: 916 614,89 tys. m³

• liczba obiektów piętrzących wodę lub spowalniających jej odpływ: 1 099 szt.

Wartość projektu
Całkowity koszt realizacji projektu: 239 161 321,78 zł
Kwota wydatków kwalifikowalnych: 187 260 332,27 zł
Kwota dofinansowania z funduszy europejskich: 159 171 282,42 zł

Zadania zrealizowane w ramach projektu na terenie Nadleśnictwa Jeleśnia:

1. Budowa dylówek w leśnictwie Koszarawa Bystra - wartość robót 135 133,43 zł

W leśnictwie Koszarawa Bystra w miejscach podmokłych na szlakach zrywkowych gdzie występują wysięki wód, tereny zabagnione, wykonano dylówkę w formie belek drewnianych układanych jedna przy drugiej, prostopadle do szlaku, szerokość 3,3 m i długość 400 mb. Dylówka została ułożona bezpośrednio na gruncie, koleiny wypełniono materiałem miejscowym (gałęzie, glina). Do budowy dylówek zostało użyte wyłącznie drewno

Wartość robót 135 133,43 zł

Osiągnięte wskaźniki

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 1

2. Budowa dylówek w leśnictwie Korbielów - wartość robót 272 021,66 zł

W leśnictwie Korbielów w miejscach podmokłych na szlakach zrywkowych gdzie występują wysięki wód, tereny zabagnione, wykonano dylówkę w formie belek drewnianych układanych jedna przy drugiej, prostopadle do szlaku, szerokość 3,3 m i długość 900 mb w 3 odcinkach. Dylówka została ułożona bezpośrednio na gruncie, koleiny wypełniono materiałem miejscowym (gałęzie, glina). Do budowy dylówek zostało użyte wyłącznie drewno

 Wartość robót 272 021,66 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 1

3. Budowa dylówek w leśnictwie Kiełbasów - wartość robót 1 096 993,51  zł

W leśnictwie Kiełbasów w miejscach podmokłych na szlakach zrywkowych gdzie występują wysięki wód, tereny zabagnione, wykonano dylówkę w formie belek drewnianych układanych jedna przy drugiej, prostopadle do szlaku, szerokość 3,3 m i długość 2 800 mb w 8 odcinkach. Dylówka została ułożona bezpośrednio na gruncie, koleiny wypełniono materiałem miejscowym (gałęzie, glina). Do budowy dylówek zostało użyte wyłącznie drewno

Wartość robót 1 096 993,51  zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 1

4. Budowa brodu w leśnictwie Kocierz Moszczanicki - wartość robót 102 320,07 zł

Bród wybudowano z materiałów naturalnych (kamień, drewno) w formie kaszycowej, co wpłynęło na swobodny przepływ wód przy zachowaniu cech naturalnego koryta potoku. Bród od strony wody dolnej zabezpieczono narzutem kamiennym.

Wartość robót 102 320,07 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 1

5. Budowa brodu w leśnictwie Kiełbasów - wartość robót 72 761,14 zł

Bród wybudowano z materiałów naturalnych (kamień, drewno) w formie kaszycowej, co wpłynęło na swobodny przepływ wód przy zachowaniu cech naturalnego koryta potoku. Bród od strony wody dolnej zabezpieczono narzutem kamiennym.

Wartość robót 72 761,14 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 1

6. Budowa przepustu w leśnictwie Kiełbasów - wartość robót 117 019,93 zł

Zastosowano  przepust z prefabrykowanych elementów łukowych ze stali ocynkowanej o przekroju 3x1,5m każdy co pozwoliło na swobodny przepływ wód przy zachowaniu naturalnego dna potoku. Na wypadzie przepustu zastosowano narzut z kamienia łamanego luzem, a ścianki czołowe przepustu są formie kaszyc drewniano-kamiennych

Wartość robót 117 019,93 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. – 1

7. Budowa przepustu w leśnictwie Gilowice - wartość robót 230390,95 zł

Zastosowano  przepusty z prefabrykowanych elementów łukowych ze stali ocynkowanej o przekroju 3x1,5m każdy co pozwoliło na swobodny przepływ wód przy zachowaniu naturalnego dna potoku. Na wypadzie przepustu zastosowano narzut z kamienia łamanego luzem, a ścianki czołowe przepustów są formie kaszyc drewniano-kamiennych

Wartość robót 230390,95 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. – 2

8. Przebudowa uszkodzonych mostków drewnianych na obiekty łukowe o większym świetle w Leśnictwie Kiełbasów - wartość robót 290 795,51 zł

Przebudowano uszkodzone mostki drewniane, które wymieniono na przepusty z prefabrykowanych elementów łukowych ze stali ocynkowanej o przekroju 3m każdy. Zastosowanie w/w przepustu pozwoliło na swobodny przepływ wód przy zachowaniu naturalnego dna potoku. Na wypadzie przepustu został zastosowany narzut z kamienia łamanego luzem, a ścianki czołowe przepustów są w formie kaszyc drewniano-kamiennych.

Wartość robót 290 795,51 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. – 2

9. Budowa brodu w leśnictwie Korbielów - wartość robót 103 970,84 zł

Bród wybudowano z materiałów naturalnych (kamień, drewno) w formie kaszycowej, co wpłynęło na swobodny przepływ wód przy zachowaniu cech naturalnego koryta potoku. Bród od strony wody dolnej zabezpieczono narzutem kamiennym.

Wartość robót 103 970,84 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 1

10. Budowa brodów w leśnictwie Koszarawa Bystra - wartość robót 204 650,63 zł

Brody wykonano jako konstrukcje drewniano-kamienna. Na wyprofilowanym podłożu gruntowym potoku została wykonana krata z drewna okrągłego, w powstałe pola wykonano bruk kamienny. Powstałe w ten sposób brody drewniano-kamienne służyłą jako przeprawa przez potok na istniejących szlakach zrywkowych. Powstałe brody zbudowano z naturalnych surowców tj. drewno i kamień.

Wartość robót 204 650,63 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 2

11. Budowa brodów w leśnictwie Sopotnia Górna- wartość robót 182 639,32 zł

Brody wybudowano z materiałów naturalnych (kamień, drewno) w formie kaszycowej, co wpłynęło na swobodny przepływ wód przy zachowaniu cech naturalnego koryta potoku. Bród od strony wody dolnej zabezpieczono narzutem kamiennym

Wartość robót 182 639,32 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 3

12. Budowa brodów w leśnictwie Zakocierz - wartość robót 188 429,90 zł

Brody wybudowano z materiałów naturalnych (kamień, drewno) w formie kaszycowej, co wpłynęło na swobodny przepływ wód przy zachowaniu cech naturalnego koryta potoku. Bród od strony wody dolnej zabezpieczono narzutem kamiennym.

Wartość robót 188 429,90 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 2

13. Budowa przepustu w leśnictwie Sopotnia Dolna - wartość robót 277 290,24 zł

Zastosowano  przepust z prefabrykowanych elementów łukowych ze stali ocynkowanej o przekroju 3x1,5m każdy co pozwoliło na swobodny przepływ wód przy zachowaniu naturalnego dna potoku. Na wypadzie przepustu zastosowano narzut z kamienia łamanego luzem, a ścianki czołowe przepustu są formie kaszyc drewniano-kamiennych

Wartość robót 277 290,24 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 1

14. Budowa przepustu w leśnictwie Kocierz Rychwałdzki - wartość robót 141 820,89 zł

Zastosowano  przepust z prefabrykowanych elementów łukowych ze stali ocynkowanej o przekroju 3x1,5m każdy co pozwoliło na swobodny przepływ wód przy zachowaniu naturalnego dna potoku. Na wypadzie przepustu zastosowano narzut z kamienia łamanego luzem, a ścianki czołowe przepustu są formie kaszyc drewniano-kamiennych

Wartość robót 141 820,89 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 1

15. Budowa przepustów w leśnictwie Ślemień - wartość robót 967 720,78 zł

Zastosowano  przepusty z prefabrykowanych elementów łukowych ze stali ocynkowanej o przekroju 3x1,5m każdy co pozwoliło na swobodny przepływ wód przy zachowaniu naturalnego dna potoku. Na wypadzie przepustu zastosowano narzut z kamienia łamanego luzem, a ścianki czołowe przepustów są formie kaszyc drewniano-kamiennych

Wartość robót 967 720,78 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 8

16. Budowa przepustu w leśnictwie Romanka Dolna - wartość robót 196 501,75 zł

Zastosowano  przepust z prefabrykowanych elementów łukowych ze stali ocynkowanej o przekroju 3x1,5m każdy co pozwoliło na swobodny przepływ wód przy zachowaniu naturalnego dna potoku. Na wypadzie przepustu zastosowano narzut z kamienia łamanego luzem, a ścianki czołowe przepustu są formie kaszyc drewniano-kamiennych

Wartość robót 196 501,75 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 1

17. Budowa przepustu w leśnictwie Romanka Górna - wartość robót 170 191,76 zł

Zastosowano  przepust z prefabrykowanych elementów łukowych ze stali ocynkowanej o przekroju 3x1,5m każdy co pozwoliło na swobodny przepływ wód przy zachowaniu naturalnego dna potoku. Na wypadzie przepustu zastosowano narzut z kamienia łamanego luzem, a ścianki czołowe przepustu są formie kaszyc drewniano-kamiennych

Wartość robót 170 191,76 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 1

18. Budowa dylówki w leśnictwie Sopotnia Górna- wartość robót 1111 755,16 zł

W leśnictwie Sopotnia Górna w miejscach podmokłych na szlakach zrywkowych gdzie występują wysięki wód, tereny zabagnione, wykonano dylówkę w formie belek drewnianych układanych jedna przy drugiej, prostopadle do szlaku, szerokość 3,3 m i długość 300 mb w 2 odcinkach Dylówka została ułożona bezpośrednio na gruncie, koleiny wypełniono materiałem miejscowym (gałęzie, glina). Do budowy dylówek zostało użyte wyłącznie drewno

Wartość robót 1111 755,16 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 1

19. Budowa dylówek w leśnictwie Zakocierz - wartość robót 110 503,01 zł

W leśnictwie Zakocierz w miejscach podmokłych na szlakach zrywkowych gdzie występują wysięki wód, tereny zabagnione, wykonano dylówkę w formie belek drewnianych układanych jedna przy drugiej, prostopadle do szlaku, szerokość 3,3 m i długość 300 mb w 6 odcinkach. Dylówka została ułożona bezpośrednio na gruncie, koleiny wypełniono materiałem miejscowym (gałęzie, glina). Do budowy dylówek zostało użyte wyłącznie drewno

Wartość robót 110 503,01 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 1

20. Budowa dylówek w leśnictwie Kocierz Rychwałdzki - wartość robót 180 535,14 zł

W leśnictwie Kocierz Rychwałdzki w miejscach podmokłych na szlakach zrywkowych gdzie występują wysięki wód, tereny zabagnione, wykonano  dylówkę w formie belek drewnianych układanych jedna przy drugiej, prostopadle do szlaku, szerokość 3,3 m i długość 500 mb w 3 odcinkach. Dylówka została ułożona bezpośrednio na gruncie, koleiny wypełniono materiałem miejscowym (gałęzie, glina). Do budowy dylówek zostało użyte wyłącznie drewno

Wartość robót 180 535,14 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 1

21. Budowa dylówek w leśnictwie Koszarawa Cicha - wartość robót 131 009,09 zł

W leśnictwie Koszarawa Cicha w miejscach podmokłych na szlakach zrywkowych gdzie występują wysięki wód, tereny zabagnione, wykonano dylówkę w formie belek drewnianych układanych jedna przy drugiej, prostopadle do szlaku, szerokość 3,3 m i długość 500 mb w 6-ciu odcinkach. Dylówka została ułożona bezpośrednio na gruncie, koleiny  wypełniono materiałem miejscowym (gałęzie, glina). Do budowy dylówek zostało użyte wyłącznie drewno.

Wartość robót 131 009,09 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 1

22. Budowa dylówek w leśnictwie Romanka Górna - wartość robót 174 384,52 zł

W leśnictwie Romanka Górna w miejscach podmokłych na szlakach zrywkowych gdzie występują wysięki wód, tereny zabagnione, wykonano dylówkę w formie belek drewnianych układanych jedna przy drugiej, prostopadle do szlaku, szerokość 3,3 m i długość 400 mb w 3 odcinkach. Dylówka została ułożona bezpośrednio na gruncie, koleiny wypełniono materiałem miejscowym (gałęzie, glina). Do budowy dylówek zostało użyte wyłącznie drewno

 - wartość robót 174 384,52 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 1

23. Przyrodniczo-techniczne zabezpieczenia brzegów potoku Szczyrbok wraz z przywróceniem ciągłości ekologicznej cieku - wartość robót 217 300,00 zł

Do zabudowy techniczno-przyrodniczej zastosowano konstrukcje z materiałów naturalnych tj. kamień i drewno. Zastosowane rozwiązania miały na celu zabezpieczenie skarp oraz przyległej infrastruktury przed podmywaniem oraz ograniczyć nadmierną erozję wodną za pomocą kaszyc drewniano-kamiennych, palisad, ożywionych narzutów kamiennych, nasadzeń roślinnych oraz innych przyrodniczo-technicznych umocnień brzegów uzasadnionych koniecznością ochrony infrastruktury i ograniczenia erozji wodnej. Rozwiązania te pozwoliły w znacznym stopniu zmniejszyć negatywne skutki zjawisk naturalnych w postaci niszczącego działania wód wezbraniowych oraz suszy na górskich obszarach leśnych. Powierzchnia nasadzeń roślinnych to około 2 arów

Wartość robót 217 300,00 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. -9

24. Przyrodniczo-techniczne zabezpieczenia brzegów potoku Sopotnia Mała wraz z przywróceniem ciągłości ekologicznej cieku - wartość robót 101 294,92 zł

Do zabudowy techniczno-przyrodniczej zastosowano konstrukcje z materiałów naturalnych tj. kamień i drewno. Zastosowane rozwiązania miałyna celu zabezpieczenie skarp oraz przyległej infrastruktury przed podmywaniem oraz ograniczyć nadmierną erozję wodną za pomocą kaszyc drewniano-kamiennych, palisad, ożywionych narzutów kamiennych, nasadzeń roślinnych oraz innych przyrodniczo-technicznych umocnień brzegów uzasadnionych koniecznością ochrony infrastruktury i ograniczenia erozji wodnej. Rozwiązania te pozwoliło w znacznym stopniu zmniejszyć negatywne skutki zjawisk naturalnych w postaci niszczącego działania wód wezbraniowych.

Wartość robót 101 294,92 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. -1

25. Budowa dylówek w leśnictwie Ślemień - wartość robót 829 400,00 zł

W leśnictwie Ślemień w miejscach podmokłych na szlakach zrywkowych gdzie występują wysięki wód, tereny zabagnione, wykonano dylówkę w formie belek drewnianych układanych jedna przy drugiej, prostopadle do szlaku, szerokość 3,3 m i długość 2 800 mb w 21 odcinkach. Dylówka została ułożona bezpośrednio na gruncie, koleiny wypełniono materiałem miejscowym (gałęzie, glina). Do budowy dylówek zostało użyte wyłącznie drewno

Wartość robót 829 400,00 zł

Liczba obiektów – wskaźników w szt. - 1